Samen bouwen aan participatie

Sharon Bonouvrie en Esther Mulder

Zoeken naar participatiemogelijkheden

Huurdersparticipatie blijkt een voortdurende zoektocht. Door het gehele land zien wij huurders(vertegenwoordigingen) met hun corporaties zoeken naar andere aanpakken van participatie. Naar vormen en werkwijzen die beter werken en ‘betekenisvolle’ huurdersparticipatie mogelijk maken. Naar manieren die beter aansluiten op het ‘moeten-kunnen-willen-mogen’ van deze tijdsgeest en ook toekomstbestendig zijn. Zij zoeken naar vormen die de bestaande participatiemanieren aanvullen dan wel vervangen. En wij zoeken mee …

Stellen van de W-vragen

‘Grootse wensen, maar hoe pak je dat nu aan?  De participatie-ervaringen tot nu toe maken duidelijk dat de zoektocht gepaard gaat met reflectie, lef en gezamenlijkheid. Werkend vanuit de bedoeling, durven huurders(vertegenwoordigingen) en corporaties de belangrijke ‘W-vragen’ te stellen. Waarom willen we huurdersparticipatie? Voor wie en door wie? Waarover, wanneer en op welke wijze?
Juist door het stellen van deze richtinggevende W-vragen, krijgen we de werkkaders scherp in beeld. De antwoorden geven ons namelijk inzicht in aspecten als de participatie-bedoeling (middel en geen doel), de participatie-basis (belanghebbend, belanghoudend, belangstellend) en de beoogde participatie-opbrengst (inzicht/verdieping, draagvlak/representativiteit et cetera).
Met het stellen van de W-vragen durven partijen de legitimatie, urgentie en vruchtbaarheid van nieuwe én bestaande participatievormen te bevragen. Want, gezien deze bedoeling(en), zijn we dan bezig met de juiste participatievormen?
Het blijven stellen van de W-vragen is essentieel gezien de grote ontwikkelingen die op ons afkomen, zowel volkshuisvestelijk en maatschappelijk als technologisch. Die ontwikkelingen vragen om andere antwoorden op huurdersparticipatie, zodat deze betekenisvol, werkzaam en toekomstbestendig blijft.

Werken vanuit basisprincipes

Om te komen tot huurdersparticipatie die werkt (als in: betekenisvol, werkzaam, toekomstbestendig) hanteren we een aantal basisprincipes voor participatie. Vanuit deze gedeelde principes gaan we samen aan de slag. Deze zijn (in ieder geval): 

  • Inclusiviteit: we streven ernaar dat iedere huurder kan en mag participeren, op basis van zijn wensen en mogelijkheden, en indien hij/zij dat wil.
  • Gezamenlijkheid: het niveau waar we naar streven is co-creatie, tenzij een ander (lager) participatieniveau gewenst is gezien de situatie (zie ook de participatieladder). Stijgen op de participatieladder is namelijk niet altijd wenselijk noch mogelijk.
  • Meervoudigheid: we streven ernaar te komen tot een bewust gekozen combinatie van participatievormen die past bij de situatie. Informeel waar kan, formeel waar moet, want zoals het bekende gezegde aangeeft, zijn er meerdere wegen die naar Rome leiden.
  • Eerlijkheid: we streven ernaar transparant en oprecht te zijn over de participatie-intenties en willen situaties van ‘schijnparticipatie’ vermijden.
  • Plezier: we streven ernaar met belang(stelling) en participatieplezier aan de slag te gaan! Het liefst doen we dat experimenterend en lerend, want samen ontwikkelen vraagt om al doende leren.

Delen van vraagstuk en verlangen

Samen met huurdersorganisaties en corporaties werken we vanuit bekende vraagstukken aan gedeelde verlangens. Zie hieronder een greep uit deze vraagstukken en verlangens:

  • “Vroeger ging participatie vooral via de formele kant. Daar zitten mensen nu niet meer op te wachten. Losse vormen van kortdurende en informele participatie vinden bewoners én medewerkers veel leuker en makkelijker. Wij willen bouwen aan zulke participatievormen, die passen bij deze tijd.”
  • “Huurdersparticipatie is nu nog vooral een ‘onemanshow’ van een aantal bewoners die enorm veel energie in participatie steken. Samen onderzoeken we: kan dat ook anders?”
  • “Heel veel huurders willen en kunnen iets betekenen en onze corporatie staat hier ook voor open. Maar … soms matchen de behoeften van huurders(vertegenwoordigers) en de corporatie helaas niet goed of past het slechts in het hele kleine.”
  • “De participatie van huurders in onze wijken en buurten vind ik soms zorgwekkend. Tegelijkertijd sla ik bij grote feesten van onze corporatie soms steil achterover van de betrokkenheid van huurders. Dan merk ik dat er al heel veel aan participatie gebeurt, véél meer dan wij weten. Veel huurdersparticipatie gebeurt namelijk in het kleine, in het lokale – dat zien wij niet zo snel. Dit gesprek maakt duidelijk: iedere buurt heeft zo zijn eigen voorbeelden van mooie participatie!”
  • “Huurders(vertegenwoordigingen) kunnen veel (meer) werk van/voor ons uit handen nemen, dat is een mooie zaak. En dit alles mag ook in het kleine beginnen, huurdersparticipatie hoeft niet per se groots en meeslepend te zijn.”
  • “Ik wil samen toewerken naar een situatie waarbij de corporatie goed is voor de huurder én de huurder goed is voor de corporatie. Dat vraagt allereerst dat de corporatie goed is voor de huurder. Het zou mooi zijn als wij, als corporatie, meer samen gaan denken mét de huurder in plaats van denken vóór de huurder.”
  • “Wij hebben ook veel tevreden huurders, die we nooit horen. Ook die verhalen mogen meer in het zonnetje gezet worden!”

Leren ‘wat werkt’

Het moge duidelijk zijn: zoals ieder goed recept, draait ook huurdersparticipatie om de juiste ingrediënten bij elkaar brengen. Dat is precies wat wij doen met onze participatieprojecten: we brengen personen, perspectieven en praktijken bij elkaar. Die gaan aan de slag met vraagstukken en verlangens in concrete participatie-praktijken. Al experimenterend, leren we ‘wat werkt’ en bouwen we aan een collectief ‘participatie-geheugen’. Het wiel opnieuw uitvinden hoeft niet – alles per se behouden, hoeft ook niet. Wat we wel willen is de basis op orde brengen en versterken. En daarbij bieden de W-vragen en basisprincipes ons houvast!

Meer weten?  Ben je op zoek naar een toelichting op onze participatievisie, ervaringen en projecten, wil je er juist op reageren of over doorpraten? Neem dan contact met ons op. Wij moedigen de voortzetting van dialogen over de werking en verbetering van participatie(vormen) van harte aan!

Iets mee(r) doen?  Heb je casuïstiek waar je mee aan de slag wil? Ben je zelf op zoek naar de mogelijkheden voor huurdersparticipatie in jouw situatie? Bel, mail of app ons. Wij denken graag met je mee, over deze en andere vraagstukken. Atrivé bestaat uit een team van ervaren adviseurs met uiteenlopende specialisaties, waardoor we zowel in de breedte als in de diepte kunnen verkennen wat de mogelijkheden zijn. Klik hier voor meer informatie over onze mogelijkheden tot huurdersondersteuning.

Meer lezen?  Op zoek naar meer achtergrond over nut, noodzaak en urgentie van participatie in de corporatiesector, klik hier voor het artikel dat onlangs verscheen in Ruimte + Wonen. Wil je meer lezen over samenwerkingen tussen huurdersorganisaties en corporaties? Lees hier de blog over ‘organisatienetwerken’ van collega Paul Doevendans.  

Vragen over participatie?

Neem dan contact op met één van onderstaande adviseurs