De commissaris en visitatie

Visitatie is een belangrijk instrument voor woningcorporaties voor maatschappelijke verantwoording en leren. Een goede betrokkenheid van commissarissen bij visitatie is essentieel voor een goede opbrengst en plezier van visitatie. Paul Doevendans schreef in 2016 in opdracht van de Stichting Visitatie Woningcorporaties Nederland (SVWN) en van de Vereniging van Toezichthouders in Woningcorporaties (VTW) de publicatie ‘De commissaris en visitatie’. In oktober 2020 is de handreiking opnieuw uitgegeven

Jos Koffijberg (ex-bestuurder SVWN) en Albert Kerssies (directeur VTW) in het voorwoord van de publicatie:

"Met deze gezamenlijke publicatie willen VTW en SVWN commissarissen helpen de mogelijkheden van het instrument visitatie zo goed mogelijk te benutten. Zo hopen we bij te dragen aan zowel kennis als enthousiasme over het instrument visitatie en over de betrokkenheid van en opbrengsten voor de commissaris."

Atrivé adviseert woningcorporaties over (voorbereiding van) visitatie en geeft kennissessies op maat over visitatie.

De publicatie 'De commissaris en visitatie' biedt zicht op:

• De grote (potentiële) waarde van visitatie voor de corporatie en de commissaris. Ook - of juist - nu visitatie een wettelijke verplichting is geworden, is het belangrijk dat visitatie vooral een waardevolle ervaring is. Visitatie levert informatie op over hoe stakeholders en onafhankelijke deskundigen naar de corporatie en het interne toezicht kijken; om te leren, te spiegelen, in alle openheid te verantwoorden en te werken aan de relatie met belanghebbenden. 
• De meervoudige betrokkenheid van de RvC. Zowel bij de voorbereiding, in de uitvoering als bij de opvolging van een visitatie speelt de Raad van Commissarissen een belangrijke rol, in tweeërlei opzicht:
• De betrokkenheid bij en zorg voor een goed verloop van de visitatie, vanaf het allereerste begin, als opdrachtgever, tot en met het toezicht op en betrokkenheid bij de opvolging, zoals de dialoog met belanghebbenden: de RvC als subject van visitatie.
• De beoordeling van de kwaliteit van het intern toezicht als onderdeel van governance: de RvC als object van visitatie. 
• Het belang van een goed proces. Een visitatie (het gehele proces) en de betrokkenheid van de RvC bij visitatie kan zo worden georganiseerd dat de opbrengsten ruimschoots opwegen tegen de kosten en tijd die er onvermijdelijk mee gemoeid zijn. Dat wil zeggen stevig en zwaar waar het moet en licht en luchtig waar het kan. Visitatie zou niet als last moeten worden ervaren of moeten leiden tot een systeem- of afvink-exercitie. Visitatie biedt alle ingrediënten voor een inspirerende maatschappelijke verantwoording, voor leren en verbeteren op basis van inzicht in prestaties en de waardering van belanghebbenden, voor kritische reflectie en voor een goede interne en externe dialoog. Zeker ook voor u als interne toezichthouder.

Paul Doevendans heeft deze handreiking geschreven ten tijde van zijn adviseurschap bij Atrivé. Bekijk hier de publicatie.